تفسیر الله اکبر

الله اکبر یعنی خدا برتر از همه موجودات هستی ذهنی ملکی و ملکوتی است الله اکبر یعنی خدا برتر از آن است که کسی بتواند او را توصیف کند .
ای برتر از خیال و قیاس و گمان و وهم وز هر چه گفته ایم و شنیدیم و خوانده ایم
مجلس تمام گشت و به پایان رسید عمر ما همچنان در اول وصف تو مانده ایم
امام صادق (ع) می فرماید : چون تکبیر می گویی باید همه چیز نزد تو کوچک شود جز او .
کلمه الله اکبر مرکب از الله و اکبر است .
در قرآن حدود صد نام برای خدا آمده است که الله جامع همه آنهاست . اصولا نام های خدا هر کدام اشاره به صفتی از صفات خدا دارد ، نه آن که فقط یک علاوت و نشانه برای خدا باشد ۱

الله اکبر یعنی خدا برتر از همه موجودات هستی ذهنی ملکی و ملکوتی است الله اکبر یعنی خدا برتر از آن است که کسی بتواند او را توصیف کند .
ای برتر از خیال و قیاس و گمان و وهم وز هر چه گفته ایم و شنیدیم و خوانده ایم
مجلس تمام گشت و به پایان رسید عمر ما همچنان در اول وصف تو مانده ایم
امام صادق (ع) می فرماید : چون تکبیر می گویی باید همه چیز نزد تو کوچک شود جز او .
کلمه الله اکبر مرکب از الله و اکبر است .
در قرآن حدود صد نام برای خدا آمده است که الله جامع همه آنهاست . اصولا نام های خدا هر کدام اشاره به صفتی از صفات خدا دارد ، نه آن که فقط یک علاوت و نشانه برای خدا باشد ۱
وقتی قرآن درباره خداوندمی فرماید:«هو العلی الکبیر »و خداست وا بزرگ یا می فرماید : الکبیر المتعال بزرگ و برتر است به هیچ وجه منظور بزرگی مادی نیست بلکه ای بلند مرتبی از مفاهیم معنوی است ، چون این مفاهیم به جز مصادیق مادی ، مصداق های معنوی نیز دارد . اگر بخواهیم معنای اکبر در الله اکبر را بشناسیم و به بزرگی خداوند توجه پیدا کنیم ، اول باید درباره بزرگی جسمانی بیندیشیم و سپس ذهنمان را از عالم جسمانی فراتر ببریم و به بزرگی معنوی معطوف سازیم و باور کنیم که بزرگی به امور آمادگی می یابد تا از عالم ذهن به عالم دیگری که آن را قلب می نامند منتقل شود و به اندازه ظرفیت نورانیت و صفایش با مصداق این مفاهیم آشنا شود همچنین گفته شده است که ممکن است سوالی به ذهن شما خواننده گرامی خطور کند که خدا بزرگرت است یعنی چه ؟ بزرگتر از چه کسی و از چه چیزی
در پاسخ می گوئیم خداوند بزرگتر از آن است که انسان بتواند او را توصیف کند الله اکبر من آن یوصف به عبارت دیگر هیچ اندیشه ای نمی تواند تعریف کامل و رسایی از الله داشته باشد و هیچ انسانی نمی تواند او را وصف کند زیرا توصیف هر چیز در صورتی امکان پذیر است که انسان بتواند آن را در ذهن خویش ترسیم کند وعقل و اندیشه انسان قادر به درک آن باشد تا موفق گردد آن را در ضمن جملات و کلماتی توصیف نماید ، ما فقط ما می توانیم با آشنایی با برخی از صفات خدا ذهن خود را با مفهوم والای الله تا حدوددی آشنا سازیم ۳
منابع :
تفسیر نماز، محسن قرائتی، ص ۱۰۱ ،ناشر مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن ، پائیز ۱۳۸۵ چاپ دهم
به سوی تو،محمد تقی مصباح یزدی، ص ۲۴ و ۲۵ چاپ اول زمستان ۱۳۸۳ ناشر مرکز انتشارات
نخستین گام در نماز،غلامعلی نعیم آبادی ،ص۴۲ ناشر گنج معرفت چاپ دوم ۱۳۷۹
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: ۳۹/۴۰۰۰۰۸)

قرآن کریم در آیات متعدد خداوند متعال را با ویژگی هایی که در خدا هست و ویژگی هایی که در او نیست معرفی می کند.برخی از آیات قرآن که در آن به معرفی و شناسایی صفاتی که در خدا هست پرداخته، عبارتند از:

۱. در سور توحید می فرماید:«قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یلِدْ وَ لَمْ یولَدْ وَ لَمْ یکنْ لَهُ کفُواً أَحَدٌ» بگو: خداوند یکتا و یگانه است، خداوندی است که همه نیازمندان قصد او می کنند (و به او پناه می برند)، نه زاید و زاده نشده، و برای او هرگز شبیه و مانندی نبوده است.

۲. خداوند متعال قادر بوده و قدرت او بالای تمام قدرت ها است و هر آن چه قدرت در هستی وجود دارد از قدرت خداوند متعال سرچشمه می گیرد.«. . . إِنَّ اللَّهَ عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ»(۱). . . همانا خداوند بر هر چیزی تواناست.«. . . یدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیدِیهِمْ»(۲). . . دست خدا بالای دست آنها است.

۳. خداوند کسی است که در وعده ها و عهدش صادق است. «. . . فَلَنْ یخْلِفَ اللَّهُ عَهْدَهُ أَمْ. . . »(۳)

۴. خداوند دشمن کافران و دوست مؤمنان و متقین است. (۴)

۵. خداوند مالک آسمانها و زمین است. (۵)

۶. خداوند نسبت به بندگانش رئوف و رحیم است. (۶)

۷. خداوند توبه کاران و پاکان را دوست دارد. (۷)

۸. خداوند متعال بصیر و عالم به غیب است. (۸)

۹. قرآن کریم در جایی دیگر خداشناسی را امری فطری دانسته و می فرماید:«فَأَقِمْ وَجْهَک لِلدِّینِ حَنِیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیها لا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِک الدِّینُ الْقَیمُ وَ لکنَّ أَکثَرَ النَّاسِ لا یعْلَمُونَ»(۹) پس روی خود را متوجه آیین خالص پروردگار کن! این فطرتی است که خداوند، انسانها را بر آن آفریده، دگرگونی در آفرینش الهی نیست، این است آیین استوار، ولی اکثر مردم نمی دانند.

۱۰. قرآن کریم پرستش وعبادت را مخصوص خداوند یکتا می داند و از هرگونه شرک نسبت به خداوند متعال نهی می کند:«وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلا تُشْرِکوا بِهِ شَیئًا. . . »(۱۰) و خدا را بپرستید! و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید!. . .

۱۱. ارادة خداوند متعال به تمام هستی تعلق گرفته و تمام هستی تحت فرمان و اراده او قرار دارند.«إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَیئًا أَنْ یقُولَ لَهُ کنْ فَیکونُ»(۱۱) فرمان او چنین است که هر گاه چیزی را اراده کند، تنها به آن می گوید: موجود باش!، آن بی درنگ موجود می شود!

۱۲. قرآن کریم در سوره حشر، آیه ۲۲ تا ۲۴ می فرماید:«هُوَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ عالِمُ الْغَیبِ وَ الشَّهادَةِ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحِیمُ هُوَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِک الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکبِّرُ سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا یشْرِکونَ هُوَ اللَّهُ الْخالِقُ الْبارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنی یسَبِّحُ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکیمُ» او خدایی است که معبودی جز او نیست، از پنهان و آشکار آگاه است، و او رحمان و رحیم است، او خدایی است که معبودی جز او نیست، حاکم و مالک اصلی اوست، از هر عیب منزه است، به کسی ستم نمی کند، به مؤمنان امنیت می بخشد و مراقب همه چیز است، او قدرتمندی است شکست ناپذیر که با ارادة نافذ خود هر امری را اصلاح می کند، او شایسته بزرگی است، خداوند منزه است از آن چه شریک برای او قرار می دهند، او خداوندی است خالق و آفریننده ای بی سابقه و صورت گری است (بی نظیر) برای او نام های نیک است، و آن چه در آسمانها و زمین است تسبیح او می گویند و او عزیز و حکیم است. (۱۲) و. . . قرآن کریم برخی از صفاتی را که در خدای متعال نیست را متذکر می شود که بعضی از آنها عبارتند از:

۱. خداوند متعال، زمان، جهت و جسم ندارد. (بقره، ۱۱۵)

۲. خداوند متعال بی نیاز است. (ممتحنه، ۶).

۳. او هیچ شریکی ندارد. (توبه، ۳۱) و. . . .

پی نوشت:

۱. بقره: ۲۰.

۲. فتح: ۱۰.

۳. بقره: ۸۰.

۴. بقره: ۹۸ و ۱۹۴.

۵. بقره: ۱۰۷.

۶. بقره: ۱۴۳.

۷. بقره: ۲۲۲.

۸. توبه: ۷۷. فاطر، ۳۱.

۹. روم: ۳۰.

۱۰. نساء: ۳۶.

۱۱. یس: ۸۲.

۱۲. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، موسسه الاسلامی، الطبعه الخامسه، سنه ۱۴۱۷، ج ۱۹، ص ۲۲۱  ۲۲۴.

الله سبحانه می‌فرماید: ﴿اللَّهُ خَالِقُ کُلِّ شَیْءٍ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ وَکِیلٌ۶٢﴾ [الزمر: ۶۲]. «الله آفریدگار همه چیز است، و او بر همه چیز نگهبان است».
پس خالق فقط الله است و غیر او مخلوق هستند.
﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ١ اللَّهُ الصَّمَدُ٢ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ٣ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ۴﴾ [الإخلاص: ۱-۴]. «(ای پیامبر) بگو: او الله یکتا و یگانه است. الله بی‌نیاز است (و همه نیازمند او هستند). نه (فرزندی) زاده و نه زاده شده است. و هیچ کس همانند و همتای او نبوده و نیست».
 بنابراین، الله همان اله و معبود بر حق و یگانه‌ای است که هیچ شریک و شبیه و همانندی ندارد.
﴿أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَهً وَبَاطِنَهً وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یُجَادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَلَا هُدًى وَلَا کِتَابٍ مُنِیرٍ٢٠﴾ [لقمان: ۲۰]. «آیا ندیدید که الله آنچه را که در آسمان‌ها و آنچه را که در زمین است؛ مسخر شما کرده است، و نعمت‌های خود را آشکار و پنهان (بطور فراوان) بر شما ارزانی داشته است؟! و از مردم کسی هست که بدون هیچ دانش و هدایت و کتاب روشنگری دربارۀ الله مجادله می‌کند».
الله مواد را آفرید و برای هر‌یک از آنها خصوصیات متمایزی قرار داد تا انسان از آنها استفاده کند؛ به عنوان نمونه، از چوب برای روشن‌کردن آتش و ساختن کشتی برای حرکت در دریا استفاده می‌شود، یا انسان از آهن برای ساختن ظروفی مانند دیگ برای پختن غذا و سلاح برای حمایت از خود و یاری دین الله استفاده می‌کند:
﴿الَّذِی جَعَلَ لَکُمْ مِنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نَارًا فَإِذَا أَنْتُمْ مِنْهُ تُوقِدُونَ٨٠﴾ [یس: ۸۰]. «(همان) کسی‌که از درخت سبز برای شما آتش پدید آورد، پس آنگاه شما از آن (آتش) می‌افروزید».
﴿وَمِنْ آیَاتِهِ الْجَوَارِ فِی الْبَحْرِ کَالْأَعْلَامِ٣٢﴾ [الشورى: ۳۲]. «واز نشانه‌های او کشتی‌هایی است که همچون کوه در دریا روانند».
﴿وَأَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ﴾ [الحدید: ۲۵]. «و آهن را نازل کردیم که در آن نیروی سخت و منافعی برای مردم است. و تا الله معلوم بدارد چه کسی به نادیده او و پیامبرانش را یاری می‌کند، بی‌گمان الله توانای پیروزمند است».

الله دل‌های بندگانش را چنان آفریده که به صورت طبیعی او را دوست دارند و به‌سوی او پناه می‌برند. مؤمنان در هر زمانی خدا را می‌خوانند و به‌سوی او پناه می‌برند؛ اما کافران و مشرکان فقط در سختی و اندوه شدید الله را می‌شناسند. فقط در چنین حالتی دل‌های آنان به‌سوی خدا به تنهایی متوجه می‌شود و آنچه را شریک می‌آوردند فراموش می‌کنند، اما وقتی که الله آنان را نجات می‌دهد، به شرک و کفر خویش بازمی‌گردند:
الله متعال می‌فرماید: ﴿وَإِذَا غَشِیَهُمْ مَوْجٌ کَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ فَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمَا یَجْحَدُ بِآیَاتِنَا إِلَّا کُلُّ خَتَّارٍ کَفُورٍ٣٢﴾ [لقمان: ۳۲]. «و هنگامی‌که (در دریا) موجی همچون سایه‌بان آن‌ها را بپوشاند، الله را با اخلاص می‌خوانند، پس چون آن‌ها را (با آوردن) به خشکی نجات داد، آنگاه بعضی از آنان راه اعتدال را پیش می‌گیرند. (و بر ایمان و عهد خود می‌مانند، در حالی‌که بعضی دیگر راه کفر را پیش می‌گیرند) و آیات ما را هیچ کس جز پیمان‌شکنان ناسپاس؛ انکار نمی‌کند».
همراهیان نوح ÷ در کشتی، اجداد ما انسان‌ها بودند. الله سبحانه نعمت خویش را بر ما بیان می‌کند که وقتی آب تمام کنار و گوشه‌های زمین را فراگرفت، ما را در کشتی سوار کرد:
الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّا لَمَّا طَغَى الْمَاءُ حَمَلْنَاکُمْ فِی الْجَارِیَهِ١١﴾ [الحاقه: ۱۱]. «همانا هنگامی‌که آب طغیان کرد، شما را در کشتی سوار کردیم».
الله مردم را از یک مرد و زن و پدرشان را از خاک آفرید و فرمان داد که هیچ‌کس بر دیگری برتری نجوید و هیچ‌کس بر دیگر تجاوز نکند، اما پیروان باطل چنین چیزی نمی‌خواهند:
الله متعال می‌فرماید: ﴿یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ١٣﴾ [الحجرات: ۱۳]. «ای مردم! بی‌شک ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم، و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم، تا یکدیگر را بشناسید، همانا گرامی‌ترین شما نزد الله پرهیزگارترین شماست، بی‌گمان الله دانای آگاه است».
﴿هُوَ أَعْلَمُ بِکُمْ إِذْ أَنْشَأَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّهٌ فِی بُطُونِ أُمَّهَاتِکُمْ فَلَا تُزَکُّوا أَنْفُسَکُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَى﴾ [النجم: ۳۲]. «و او نسبت به شما داناتر است، هنگامی‌که شما را از زمین پدید آورد، و هنگامی‌که شما در شکم مادران‌تان بصورت جنین‌هایی بودید، پس خودتان را نستائید (و پاک نشمارید) او به کسانی‌که پرهیزکاری نمودند داناتر است». 

پیروان باطل آنچه را خدا برای بندگانش می‌خواهد نمی‌پسندند. بلکه دوست دارند که ریاست‌شان باقی بماند و مردم از آنان پیروی کنند و آنان را به عنوان واسطه‌های رسیدن به الله و آمرزش و بهشت او قرار دهند: 
الله متعال می‌فرماید: ﴿وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِلَّذِینَ آمَنُوا اتَّبِعُوا سَبِیلَنَا وَلْنَحْمِلْ خَطَایَاکُمْ وَمَا هُمْ بِحَامِلِینَ مِنْ خَطَایَاهُمْ مِنْ شَیْءٍ إِنَّهُمْ لَکَاذِبُونَ١٢ وَلَیَحْمِلُنَّ أَثْقَالَهُمْ وَأَثْقَالًا مَعَ أَثْقَالِهِمْ وَلَیُسْأَلُنَّ یَوْمَ الْقِیَامَهِ عَمَّا کَانُوا یَفْتَرُونَ١٣﴾ [العنکبوت: ۱۲-۱۳]. «و کسانی‌که کافر شدند به کسانی‌که ایمان آوردند؛ گفتند: «از راه ما پیروی کنید، و البته ما (بار) گناهان‌تان را بر می‌داریم». و آن‌ها هرگز چیزی از گناهان ایشان را بر نخواهند داشت، بی‌گمان آن‌ها دروغ‌گو هستند. و البته بار‌های سنگین (گناهان) خویش را بر می‌دارند، و (همچنین) بار‌های دیگری را با بارهای سنگین خود بر می‌دارند، و روز قیامت یقیناً از آنچه افترا می‌بستند پرسیده خواهند شد».

عظمت و بزرگی فقط برای الله است. او مالک بزرگ است و تمام هستی در ملکیت اوست:
الله متعال می‌فرماید: ﴿اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَلَا نَوْمٌ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا یَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ٢۵۵﴾ [البقره: ۲۵۵]. «الله (معبود بر حق است) هیچ معبودی بحق جز او نیست، زنده (و جهان هستی را) نگه دار و مدبر است، نه چرت او را فرا گیرد و نه خواب، آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آن اوست کیست که در نزد اوجز به فرمان او شفاعت کند؟ آنچه در پیش روی آنان و آنچه در پشت سرشان است می‌داند. و به چیزی از علم او، جز به آنچه بخواهد احاطه نمی‌یابد، کرسی او آسمان‌ها و زمین را در بر گرفته، و نگاهداری آن دو (زمین و آسمان) بر او گران و دشوار نیاید، و او بلند مرتبه و بزرگ است».

الله سبحانه وتعالى اسماء نیکوتر و صفات برتری دارد:
الله متعال می‌فرماید: ﴿هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَهِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ٢٢ هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ٢٣ هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى یُسَبِّحُ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ٢۴﴾ [الحشر: ۲۲-۲۴]. «او الله است که جز او معبودی (راستین) نیست، دانای غیب و آشکار است، او بخشندۀ مهربان است. او الله است که جز او معبودی (راستین) نیست، پادشاه، نهایت پاک، منزّه (و سالم از هر عیب)، ایمنی دهنده، نگهبان پیروزمند، جبار (جبران‌کننده) و شایستۀ عظمت و بزرگی است. الله پاک و منزّه است از آنچه (برای او) شریک می‌آورند. او الله است، خالق، نوآفرین، نقشبند (بی‌نظیر) برای او نام‌های نیک است، آنچه در آسمان‌ها و زمین است تسبیح او می‌گویند، و او پیروزمند حکیم است».

تمام جهان هستی از آنِ الله است و هر گونه که بخواهد آن را اداره می‌کند. خلق و امر از آنِ اوست:
الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّ رَبَّکُمُ اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِی سِتَّهِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهَارَ یَطْلُبُهُ حَثِیثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبَارَکَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ۵۴﴾ [الأعراف: ۵۴]. «(ای مردم) بی‌گمان پروردگار شما الله است که آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفرید، سپس بر عرش مستقر شد، شب را به روز می‌پوشاند که شتابان در پی آن می‌رود، و خورشید و ماه و ستاره‌گان (را آفرید) که مسخر فرمان او هستند، آگاه باشید که آفرینش و فرمانروایی از آنِ او است، پر برکت (و به غایت بزرگ) است الله که پروردگار جهانیان است».
نه خوابی او را فرومی‌گیرد و نه خستگی‌ای. او تعالی قدرتمند و بر هر چیزی تواناست:
الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ﴾ [البقره: ۲۰]. «چرا که الله بر هر چیز توانا است».
﴿إِنَّمَا قَوْلُنَا لِشَیْءٍ إِذَا أَرَدْنَاهُ أَنْ نَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ۴٠﴾ [النحل: ۴۰]. «فرمان ما به هر چیزکه چون اراده‌اش کنیم، فقط این است که به او گوییم: «موجود باش» پس (بلا فاصله) موجود می‌شود».

الله سبحانه برای بندگانش کافی است و از آنان حمایت می‌کند:
الله متعال می‌فرماید: ﴿أَلَیْسَ اللَّهُ بِکَافٍ عَبْدَهُ﴾ [الزمر: ۳۶]. «آیا الله برای بنده‌اش کافی نیست؟!».
مؤمنی که به خدا توکل می‌کند و بسیار ذکر الله را به زبان می‌آورد، هیچ‌کس، نه ساحر و نه شیطان و نه دیگران بر او مسلط نمی‌شود:
الله متعال می‌فرماید: ﴿فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ٩٨ إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِینَ آمَنُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ٩٩﴾ [النحل: ۹۸-۹۹]. «از (شر) شیطان رانده شده، به الله پناه ببر. بی‌گمان او بر کسانی‌که ایمان آورده‌اند و بر پروردگار‌شان توکل می‌کنند؛ (هیچ) تسلطی ندارد».
﴿إِنَّ کَیْدَ الشَّیْطَانِ کَانَ ضَعِیفًا﴾ [النساء: ۷۶]. «قطعاً نیرنگ (و نقشه) شیطان ضعیف است».
﴿إِنَّمَا صَنَعُوا کَیْدُ سَاحِرٍ وَلَا یُفْلِحُ السَّاحِرُ حَیْثُ أَتَى﴾ [طه: ۶۹]. «بی‌شک آنچه ساخته‌اند، تنها مکر ساحر است، و ساحر هر جا رود رستگار (و موفق) نخواهد شد».
﴿وَتَوَکَّلْ عَلَى الْعَزِیزِ الرَّحِیمِ٢١٧ الَّذِی یَرَاکَ حِینَ تَقُومُ٢١٨ وَتَقَلُّبَکَ فِی السَّاجِدِینَ٢١٩ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ٢٢٠﴾ [الشعراء: ۲۱۷-۲۲۰]. «و بر الله پیروزمند مهربان توکل کن. (همان) کسی‌که تو را به هنگامی‌که (برای عبادت) بر می‌خیزی می‌بیند. و (نیز) حرکت (و نشست و بر خاست) تو را میان سجده‌کنندگان (می‌بیند). همانا او شنوای داناست».
مؤمن نزد ساحران نمی‌رود. کسی که به سحر تمایل پیدا کند آنگونه که مشتری کالا را می‌خواهد و نزد ساحران رفته و آنان را تصدیق کند، بهره‌ای در آخرت ندارد:
الله متعال می‌فرماید: ﴿وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِی الْآخِرَهِ مِنْ خَلَاقٍ﴾ [البقره: ۱۰۲]. «و قطعاً می‌دانستند که هرکس خریدار آن باشد، در آخرت بهرۀ نخواهد داشت».
مؤمن سحر را فرانمی‌گیرد و به دیگران نمی‌آموزاند؛ زیرا ساحر در دنیا و آخرت رستگار نخواهد شد:
الله متعال می‌فرماید: ﴿وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُو الشَّیَاطِینُ عَلَى مُلْکِ سُلَیْمَانَ وَمَا کَفَرَ سُلَیْمَانُ وَلَکِنَّ الشَّیَاطِینَ کَفَرُوا یُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ﴾ [البقره: ۱۰۲]. «و از آنچه شیاطین در (عهد) فرمانروایی سلیمان (بر مردم) می‌خواندند پیروی کردند، و درحالیکه سلیمان (هرگز دست به سحر نیالود) و کافر نشد، و لیکن شیاطین کفر ورزیدند، به مردم سحر آموختند».
﴿وَمَا یُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّى یَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَهٌ فَلَا تَکْفُرْ﴾ [البقره: ۱۰۲]. «و (آن دو فرشته) به هیچ کس چیزی یاد نمی‌دادند، مگر اینکه (از پیش به او) می‌گفتند: «ما وسیله آزمایشیم، پس کافر نشو».
از جمله مواردی که الله در مورد خودش فرموده این است که علیم و خبیر است و علم او سبحانه وتعالى حد و مرزی ندارد:

الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّ رَبَّکَ هُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِیمُ٨۶﴾ [الحجر: ۸۶]. «بی‌گمان پروردگار تو، همان آفریننده‌ی داناست».
﴿وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیْبِ لَا یَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ وَیَعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَهٍ إِلَّا یَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّهٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا یَابِسٍ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ۵٩﴾ [الأنعام: ۵۹]. «و کلیدهای غیب نزد اوست؛ و جز او کسی آن‌ها را نمی‌داند، آنچه را در خشکی و دریاست می‌داند، و هیچ برگی (از درختی) نمی‌افتد؛ مگر اینکه آن را می‌داند، و نه هیچ دانه‌ای در تاریکی‌های زمین و نه هیچ تر و خشکی (و جود دارد) مگر اینکه در کتابی آشکار (= لوح محفوظ ثبت) است».
 نیز فرموده که غنی و بی‌نیاز است و هر چه غیر اوست به او نیازمند هستند:
الله متعال می‌فرماید: ﴿یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ١۵﴾ [فاطر: ۱۵]. «ای مردم! شما (همگی) به الله نیازمندید، و (تنها) الله است که بی‌نیاز ستوده است».
رزق و روزی به دست او سبحانه است:
الله متعال می‌فرماید: ﴿وَمَا مِنْ دَابَّهٍ فِی الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا﴾ [هود: ۶]. «و هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست؛ مگر اینکه روزی اش بر (عهده‌ی) الله است».

مرگ همه چیز را فرامی‌گیرد مگر الله را:
الله متعال می‌فرماید: ﴿وَتَوَکَّلْ عَلَى الْحَیِّ الَّذِی لَا یَمُوتُ﴾ [الفرقان: ۵۸]. «و برزندۀ که هرگز نمی‌میرد؛ توکل کن».
الله سبحانه وتعالى زنده می‌گرداند و می‌میراند:
الله متعال می‌فرماید: ﴿هُوَ الَّذِی یُحْیِی وَیُمِیتُ﴾ [غافر: ۶۸]. «او کسی است که زنده می‌کند و می‌میراند».
زندگی مؤمن مانند زندگی فاسق نیست؛ چنانکه مرگ مؤمن با مرگ فاسق متفاوت است؛ زیرا اعمال مختلفی دارند و به همین دلیل، جزای آنان متفاوت است:
الله متعال می‌فرماید: ﴿أَفَمَنْ کَانَ مُؤْمِنًا کَمَنْ کَانَ فَاسِقًا لَا یَسْتَوُونَ١٨ أَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ جَنَّاتُ الْمَأْوَى نُزُلًا بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ١٩ وَأَمَّا الَّذِینَ فَسَقُوا فَمَأْوَاهُمُ النَّارُ﴾ [السجده: ۱۸-۲۰]. «آیا کسی‌که مؤمن است همچون کسی است که فاسق است؟! (نه) هرگز برابر نیستند. اما کسانی‌که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پس برای آن‌ها باغ‌های بهشت جاویدان خواهد بود، (این به عنوان) محل پذیرایی (از آن‌ها) است؛ به پاداش آنچه که انجام می‌دادند. و اما کسانی‌که فاسق شدند، پس جایگاه‌شان آتش (جهنم) است».

﴿أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئَاتِ أَنْ نَجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاءً مَحْیَاهُمْ وَمَمَاتُهُمْ سَاءَ مَا یَحْکُمُونَ٢١ وَخَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَلِتُجْزَى کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ٢٢﴾ [الجاثیه: ۲۱-۲۲]. «آیا کسانی‌که مرتکب بدی‌ها شدند، گمان کردند که (ما) آن‌ها را همچون کسانی قرار می‌دهیم که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته انجام داده‌اند، که زندگی‌شان و مرگ‌شان یکسان باشد؟! چه بد داوری می‌کنند! و الله آسمان‌ها و زمین را به حق آفریده است، و تا هرکس را در برابر آنچه که انجام داده است پاداش دهد، و به آن‌ها ستمی نخواهد شد».
مؤمنان در هنگام مرگ توسط فرشتگان مورد بشارت قرار می‌گیرند:
الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلَائِکَهُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّهِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ٣٠ نَحْنُ أَوْلِیَاؤُکُمْ فِی الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَفِی الْآخِرَهِ﴾ [فصلت: ۳۰-۳۱]. «بی‌گمان کسانی‌که گفتند: «پروردگار ما الله است» سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آن‌ها نازل می‌شوند (و می‌گویند:) «نترسید، و اندوهگین نباشید، و بشارت باد، به بهشتی‌که شما وعده داده می‌شدید. ما در زندگی دنیا و (نیز) در آخرت دوستان (و یاران) شما هستیم».
اما ستمکاران در سختی‌ها و ناراحتی‌های مرگ، توسط فرشتگان شکنجه می‌شوند:
الله متعال می‌فرماید: ﴿وَلَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ فِی غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلَائِکَهُ بَاسِطُو أَیْدِیهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَکُمُ الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا کُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ غَیْرَ الْحَقِّ وَکُنْتُمْ عَنْ آیَاتِهِ تَسْتَکْبِرُونَ﴾ [الأنعام: ۹۳]. «و (شگفت‌زده می‌شوی) اگر ببینی هنگامی‌که (این) ستمکاران در سکرات مرگ فرو رفته‌اند، و فرشتگان (قبض روح) دست‌ها را گشوده (و به آنان می‌گویند:) «جان‌هایتان را بیرون آورید! امروز عذاب خفت‌باری در برابر آنچه ناحق بر الله می‌گفتید، و نسبت به آیات او تکبّر ورزیدید، خواهید دید».

پس از اینکه مؤمنان از دنیا رفتند، درهای آسمان به روی ارواح آنان گشوده می‌شود، اما گردن‌کشان تکذیب‌کننده از این نعمت محروم هستند: 
الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا وَاسْتَکْبَرُوا عَنْهَا لَا تُفَتَّحُ لَهُمْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَلَا یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ حَتَّى یَلِجَ الْجَمَلُ فِی سَمِّ الْخِیَاطِ﴾ [الأعراف: ۴۰]. «بی‌گمان کسانی‌که آیات ما را تکذیب کردند، و در برابر آن (گردن‌کَشی و) تکبر ورزیدند، درهای آسمان (هرگز) برای‌شان گشوده نمی‌شود، و به بهشت داخل نخواهند شد، مگر این که شتر از سوراخ سوزن درآید».
مؤمنان تا برپایی قیامت در قبرهایشان در نعمت به سر می‌برند، اما متکبران ستیزه‌جو تا برپایی قیامت عذاب و شکنجه می‌شوند:
الله متعال می‌فرماید: ﴿وَحَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ۴۵ النَّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْهَا غُدُوًّا وَعَشِیًّا وَیَوْمَ تَقُومُ السَّاعَهُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ۴۶﴾ [غافر: ۴۵-۴۶]. «و بد‌ترین عذاب آل فرعون را در میان گرفت. (آن عذاب) آتش (دوزخ است) که هر صبح و شام بر آن عرضه می‌شوند. و روزی‌که قیامت بر پا می‌شود (گفته می‌شود:) «آل فرعون را در سخترین عذاب وارد کنید».
 عذاب و نعمت‌های قبر از جمله امور غیبی است که فقط الله نسبت به آن علم دارد.